Jesteśmy codziennie w sprężarkowniach i wiemy, że sprężone powietrze kosztuje. Jeszcze więcej mogą kosztować awarie spowodowane złą jakością powietrza.
Czy czyste powietrze to zbędny luksus?
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego niektóre instalacje pneumatyczne działają bez zarzutu latami, a inne psują się niemal każdego dnia?
Mamy taką sytuację: klient kupuje tani osuszacz i „na dziś” oszczędza kilka tysięcy. Po miesiącu mamy zardzewiałe zawory, zablokowane przewody i… produkt do reklamacji. Niska cena bywa bardzo droga - dosłownie i w przenośni.
Sprężone powietrze to czwarte medium energetyczne - wspiera procesy w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, elektronicznym, a nawet ciężkim. Ale skuteczność i bezpieczeństwo produkcji zależą od jego jakości. Bez osuszaczy, filtrów i separatorów czekają nas awarie urządzeń pneumatycznych, utrata jakości w produkcji i problemy z produktem końcowym.
Nie sztuką jest sprzedać - sztuką jest dobrać urządzenia, które zabezpieczą produkcję i zysk. Dobrać zgodnie z przepływem oraz warunkami otoczenia.
Czy wiesz, że jeżeli w sprężarkowni będziesz mieć temperaturę otoczenia +40oC to przepustowość osuszacza powinna być prawie dwa razy większa jeżeli chcesz mieć zagwarantowany wymagany ciśnieniowy punkt rosy?
W tym przypadku prawdopodobnie temperatura sprężonego powietrza będzie większa i sprawność układu chłodniczego mniejsza. W sumie to da właśnie taki efekt. Bo parametry standardowe do określania wydajności osuszacza chłodniczego to temperatura sprężonego powietrza wynosząca 35oC i temperatura otoczenia +25oC.
Zanieczyszczenia w powietrzu - co usuwać i dlaczego?
Wilgoć, olej, cząstki stałe to niewidzialni wrogowie.
Norma ISO 8573-1 wskazuje poziom wilgoci, cząstek i oleju jako miarę czystości powietrza. Różne branże mają różne wymagania (spożywcza zwykle wymaga absolutnej czystości, elektronika - minimalnej wilgotności, farmacja - najwyższych procedur sanitarnych).
Woda i para wodna
Podczas sprężania powietrza, wysoka temperatura sprzyja zatrzymywaniu wilgoci. Gdy powietrze się schładza, para kondensuje się – osadza w rurach, zaworach, narzędziach pneumatycznych. To przyspieszona korozja i częstszy serwis.
Olej
W sprężarkach olejowych część oleju trafia do powietrza. Nawet minimalne ślady oleju mogą brudzić żywność, zmieniać cechy chemiczne farmaceutyków, zakłócać powstawanie cienkich warstw w elektronice.
Cząstki stałe (pył, kurz, rdza, opiłki)
Cząstki niszczą precyzyjne mechanizmy: zatkane dysze, zdeformowane zawory, zatarte cylindry. To krótsze życie urządzeń i wyższe koszty wymiany.
Osuszacze sprężonego powietrza - jak dopasować do potrzeb?
1. Osuszacze ziębnicze (chłodnicze)
Zasada działania: chłodzenie sprężonego powietrza, skroplenie wilgoci i jej usunięcie.
Zalety: ekonomiczne, popularne, wystarczają w wielu zakładach przemysłowych.
Ograniczenia: punkt rosy ok. +3oC - nie nadają się tam, gdzie wymagana jest ekstremalna suchość sprężonego powietrza (elektronika, farmacja).
2. Osuszacze adsorpcyjne
Zasada działania: złoża adsorbentu (żel krzemionkowy, zeolit) pochłaniają wilgoć.
Zalety: punkt rosy do –70oC - idealne do zastosowań wymagających bardzo suchego powietrza.
Wady: wyższe koszty eksploatacji (regeneracja, wymiana złoża), większe zużycie energii. Są konstrukcje, które gwarantują oszczędność energii elektrycznej, ale trzeba zainwestować więcej w taką opcję.
3. Osuszacze membranowe
Zasada działania: półprzepuszczalna membrana selektywnie przepuszcza wilgoć.
Zalety: kompaktowe, ciche, brak oleju czy chemicznych środków. Nie potrzebują energii elektrycznej do swojej pracy.
Wady: ograniczona wydajność, często stosowane tylko w niszowych aplikacjach laboratoryjnych albo rozwiązaniach mobilnych. Niestety tracą część strumienia sprężonego powietrza.
Porada praktyczna:
- Oceń proces: jak sucha ma być atmosfera (określ wymagany punkt rosy)?
- Przelicz koszty: zakup vs. eksploatacja vs. konsekwencje braku (awarie, jakość).
- Nie zawsze potrzebujesz osuszacza adsorpcyjnego - często ziębniczy jest wystarczający. Ale w krytycznych procesach nie oszczędzaj, bo to inwestycja, a nie wydatek.
Filtry powietrza - ochrona przed cząstkami i olejem
1. Filtry wstępne i dokładne
Zatrzymują cząstki stałe: pył, rdza, opiłki metalu.
Chronią osuszacz i całą instalację przed mechanicznym zużyciem i blokadą przewodów.
2. Filtry węglowe / absorpcyjne
Specjalistyczne media filtracyjne (węgiel aktywny, adsorbenty) usuwają zapachy i resztki oleju.
Konieczne tam, gdzie powietrze ma styczność z produktem końcowym - np. spożywka, farmacja.
Wskazówka praktyczna:
Zawsze sprawdzaj, jaka klasa jakości powietrza jest wymagana w Twojej branży. Przykład: produkcja napojów często wymaga filtracji końcowej w klasie 1 - nawet najmniejszy olej lub pył może zepsuć butelkę fajnego płynu.
Separatory - pierwszy etap oczyszczania
1. Separatory cyklonowe
Działają na zasadzie siły odśrodkowej - powietrze wiruje, cięższe cząstki (woda, opiłki) odlatują na ścianki i opadają. Solidny pierwszy krok za sprężarką.
2. Separatory kondensatu zwane też separatorami woda-olej
Specjalne urządzenia rozdzielające mieszaninę wody i oleju powstałą w procesie sprężania na oddzielne składniki. Oddzielenie różnych faz ułatwia dalsze oczyszczanie i utylizację odpadu.
Uwaga ekologiczna i prawna:
Kondensat olejowo‑wodny to odpad niebezpieczny - wymaga odpowiedniej utylizacji. Zaniedbanie tego aspektu może skutkować sporymi karami finansowymi i problemami środowiskowymi.
Konsekwencje braku uzdatniania powietrza - kiedy “oszczędność” kosztuje majątek
- Wyższe zużycie energii - wilgotne powietrze powoduje większe opory przepływu.
- Częstsze awarie zaworów i narzędzi pneumatycznych - korozja, blokady, nietrwałość.
- Problemy jakościowe i przestoje produkcyjne - zanieczyszczenia wpływają na gotowy produkt.
Wyobraź sobie, że klient w branży napojów zredukował koszt filtrów końcowych i pominął bardzo dokładną filtrację i usuwanie oparów oleju. Efekt? Spora partia napojów skażona pyłami i olejem musi być wycofana z rynku. Straty: setki tysięcy zł. To nie fikcja to realny potencjalny koszt, którego można uniknąć.
Jak zaplanować system uzdatniania powietrza?
Krok po kroku:
- Analiza potrzeb - określ wymaganą klasę czystości (ISO 8573-1), punkt rosy, aby dopasować urządzenia.
- Schemat dobierania: Sprężarka → separator cyklonowy → filtr wstępny → filtr dokładny → osuszacz → filtr końcowy / węglowy (a jeszcze będą zbiorniki buforowe: mokry i suchy).
- Branżowe konfiguracje:
◦ Branża spożywcza: osuszacz adsorpcyjny + filtr końcowy + filtr węglowy.
◦ Warsztat przemysłowy: osuszacz ziębniczy + filtr dokładny.
◦ Elektronika: osuszacz adsorpcyjny + wielostopniowa filtracja (włącznie z filtrami HEPA i węglem).
Jakość powietrza to oszczędność
Sprężone powietrze to niewidoczny, ale drogi zasób. Woda, olej, cząstki to niewidzialni wrogowie każdej instalacji pneumatycznej.
Prawidłowo dobrać system uzdatniania sprężonego powietrza to znaczy zainwestować w osuszacze, filtry i separatory odpowiednie do procesu i branży. To ochroni jakość, zapewni bezpieczeństwo, zminimalizuje przestoje i koszty serwisowe.
Najważniejsze wnioski:
- Dobieraj osuszacz według potrzeb - ziębniczy wystarczy często, ale w krytycznych aplikacjach wybieraj adsorpcyjny.
- Stosuj filtry o klasach zgodnych z wymaganiami normy ISO.
- Separatory to pierwszy krok - usuń wodę i olej możliwie najbliżej sprężarki.
Inwestycja w uzdatnianie powietrza to nie koszt, lecz sposób na oszczędności i niezawodność na lata.Masz pytania? Potrzebujesz konkretnego rozwiązania dla Twojej instalacji?
Skontaktuj się chętnie dobierzemy urządzenia, które spełnią Twoje wymagania.